Ngành bao bì nhựa trong nước đang đứng trước nhiều tiềm năng phát triển vượt bậc, đặc biệt là sau thời gian đại dịch Covid-19 hoành hành. Tuy nhiên, cơ hội thì thường đi kèm với thách thức. Sức ép và sự cạnh tranh chính là những vấn đề nan giải khiến các doanh nghiệp Việt không khỏi đau đầu.
Cơ hội của doanh nghiệp kinh doanh bao bì nhựa trong đại dịch
Thời gian đại dịch Corona bùng phát khiến người dân trên cả nước đều hạn chế ra đường, tiếp xúc với nhau. Cũng từ đây, lượng tiêu thụ nhựa tại Việt Nam tăng lên mạnh mẽ, đặc biệt là trong những ngày tháng thực hiện lệnh “cách ly toàn xã hội”. Nhờ đó mà một lượng lớn thực phẩm trong các siêu thị, cửa hàng đóng gói bằng bao bì nhựa được người dân mua về dự trữ.
Bao bì nhựa đa dạng trong các siêu thị
Theo Hiệp Hội Nhựa Việt Nam, thị trường nhập khẩu nhựa PP và PE đã bắt đầu tăng mạnh kéo theo sự phục hồi về nhu cầu. Nguyên nhân một phần là do việc nới lỏng các hạn chế về dịch Covid-19. Các dấu hiệu phục hồi nhu cầu một phần cũng dẫn đến tăng giá từ các nhà cung cấp nhập khẩu. Người bán bắt đầu tiếp cận thị trường Việt với ưu đãi cao hơn so với các thị trường Đông Nam Á khác.
Bên cạnh đó, lệnh cấm sử dụng túi nhựa dùng một lần của Thái Lan áp dụng từ ngày 1/1/2020 có ảnh hưởng không nhỏ ngành bao bì của nước này. Theo đó, 75 trung tâm thương mại, cửa hàng tiện lợi và các cửa hàng khác với hơn 24.500 chi nhánh trên toàn quốc đồng ý ngừng cung cấp túi nhựa miễn phí cho khách hàng.
Thái Lan cấm sử dụng túi nhựa dùng một lần
Cũng từ đây, triển vọng dịch chuyển sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp ngành bao bì sang các thị trường Việt Nam được mở rộng hơn. Nguyên nhân cũng một phần là do nước ta chưa ban hành lệnh cấm như Thái Lan và mức tiêu thụ bao bì nhựa trong nước vẫn gia tăng không ngừng.
Thêm vào đó, khi Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – châu Âu (EVFTA) được triển khai sẽ mở ra nhiều cơ hội vàng cho các doanh nghiệp trong nước đẩy mạnh xuất khẩu vào thị trường thế giới, nhất là các nhu cầu về bao bì nhựa.
Thách thức trước mắt của ngành bao bì nhựa trong nước
Với tình hình hiện tại, ngành bao bì nhựa trong nước còn gặp rất nhiều khó khăn. Trong đó:
Phần chi phí sản xuất trong nước thấp hơn so với Singapore, Thái Lan, kết hợp với nhu cầu bao bì ngành F&B tăng mạnh nên các tập đoàn nước ngoài, nhất là Trung Quốc đang giành cơ hội đầu tư vào lĩnh vực này.
Song song đó, đã có rất nhiều thương hiệu bao bì nhựa nổi tiếng của nước ta dần rơi vào tay các doanh nghiệp nước ngoài như Thái Lan, Hàn Quốc, Nhật Bản,… Điều này làm cho thị phần của các doanh nghiệp nội địa ngày càng bị thu hẹp. Trong đó, ảnh hưởng nhiều nhất là những cơ sở nhỏ lẻ còn hạn chế về mặt tài chính, mẫu mã và công nghệ mới trong khi giá thuê nhân công đang tăng lên từng ngày.
Phải chịu sức ép từ các doanh nghiệp FDI. Các doanh nghiệp FDI đang có nhiều lợi thế hơn so với doanh nghiệp trong nước về máy móc, công nghệ, kinh nghiệm quản trị và tài chính. Đặc biệt, các doanh nghiệp này còn có thể chịu lỗ từ 3 tới 5 năm để chiếm lĩnh thị trường, còn doanh nghiệp nội địa chỉ cần lỗ 1, 2 năm có khả năng phải đóng cửa.
Nguy cơ bị kiện bán phá giá. Hàng hóa Việt và của một số quốc gia khác có nguy cơ bị kiện bán phá giá và áp mức thuế chống bán phá giá nhằm bảo vệ ngành bao bì nhựa của nước nhập khẩu như Mỹ, EU, Nhật Bản,…
Xu hướng hạn chế sử dụng bao ni lông. Sản phẩm bao ni lông tại Việt Nam hiện đang chịu thuế Bảo vệ môi trường 30.000 – 50.000 đồng/kg, và dự kiến sẽ nâng lên mức 40.000 – 200.000 đồng/kg, nhằm mục tiêu giảm dần việc sử dụng bao nilon khó phân hủy. Bên cạnh đó, nhiều nước trên thế giới cũng đang áp dụng mức thuế bảo vệ môi trường cao hoặc thậm chí cấm sản xuất, bán và dùng bao ni lông. Điều này là thách thức đối với các doanh nghiệp nhựa sử dụng công nghệ lạc hậu.
Nhựa nguyên sinh – một trong những nguồn nguyên liệu còn phụ thuộc vào nước ngoài
Chính vì lý do này mà các doanh nghiệp Việt với quy mô vừa và nhỏ phải đối mặt với sức ép từ các doanh nghiệp lớn ngoài nước, bị lệ thuộc vào nguồn nguyên liệu và yếu thế trong cuộc chạy đua kỹ thuật, máy móc công nghệ. Những áp lực này đã buộc các doanh nghiệp Việt không ngừng thay đổi và đầu tư nhiều hơn để tăng sức cạnh tranh với các nước bạn mà điển hình là:
Duy trì năng lực cạnh tranh nhờ giữ chân được những khách hàng lớn. Điều này nằm ở việc tập trung vào đầu tư máy móc công nghệ cao, công suất lớn, sản phẩm chất lượng và thiết kế đa dạng hướng đến giảm giá thành.
Kiểm soát được nguồn nguyên liệu nhập khẩu, tập trung vào các lĩnh vực có nhu cầu cao về sản xuất bao bì đóng gói, đẩy mạnh giao thương nhưng không quá phụ thuộc vào các doanh nghiệp nước ngoài.
Nên đầu tư vào phát triển lĩnh vực tái chế phế liệu.
Doanh nghiệp nhựa trong nước nên đầu tư vào phát triển lĩnh vực tái chế phế liệu
Có thể nói, ngành bao bì nhựa trong nước đang sở hữu nhiều tiềm năng lớn mạnh. Tuy nhiên, nguy cơ và hạn chế cũng còn tồn tại. Do đó, các doanh nghiệp nên có những chiến lược phát triển nhất định để ngành nhựa cả nước vươn ra hội nhập.
